|
|
|
Wokół projektu  |
|
Zasoby internetowe |
| |
|
Serbia i Czarnogóra
Srbija
i Crna Gora - Republika Serbii i Czarnogóry
Literatura
Wywodzi
się z tradycji staro-cerkiewno-słowiańskich. Wyraźniej wyodrębniła
się i osiągnęła wysoki poziom w okresie wzrostu potęgi państwa
serbskiego (XIII-XIV w.) począwszy od pism arcybiskupa Sawy
Nemanicia;
religijna,
w duchu bizantyjskim, charakter literatury łączył się z kultem
serbskich dynastii (biografie panujących). Jej rozwój przerwał w XIV w.
najazd turecki, ale średniowieczna tradycja zachowała ciągłość do XVIII w.,
gdy literatura serbska zaczęła się odradzać w sferze wpływów
europejskiego
baroku i oświecenia (D. Obradović). Nowy kierunek nadał jej w XIX w.
V. Karadžić - wydawca pieśni ludowych, reformator języka i pisowni.
Uznanie twórczości ludowej za źródło literatury i narodowo-wolnościowe
ideały określały jej rozwój w epoce romantyzmu (mesjanizm serbski
P. Petrowicia-Niegosza, poezja B. Radičevicia i J. Jovanovicia-Zmaja).
Mowa i życie ludu wiejskiego przyciągały też uwagę serbskich realistów
(od lat 70. XIX w. - L. Lazarević, S. Sremac, S. Matavulj). Kryzys
społeczno-polityczny w Serbii na przełomie wieków znalazł wyraz w satyrach
R. Domanovicia. Ogromną popularność zdobył swymi komediami z życia
drobnomieszczaństwa B. Nušić.
Na
początku XX w. w liryce serbskiej
dominowały wpływy parnasizmu i symbolizmu (J. Dučić, M. Rakić,
V. Petković-Dis), ale tendencje modernistyczne tłumiła krytyka
literacka, zwł.
J. Skerlić, ideolog postępu i europeizacji Serbii. Okres międzywojenny
rozpoczął krótkotrwały ruch awangardowy (M. Crnjanski, R. Petrović, później
grupa surrealistów, m.in. O. Davičo). Rozwinięciem awangardowych poszukiwań
była historyczna proza Crnjanskiego, nasycona treściami egzystencjalnymi bośniacka
proza I. Andricia (Patrz także: Bośnia i Hercegowina) oraz hermetyczna, mistycyzująca
liryka M. Nastasijevicia. Po krótkim okresie realizmu socjalistycznego w latach
50. nastąpił powrót do idei awangardowych i odnowienie kontaktów z literaturą
światową, zaznaczył się zwłaszcza wpływ egzystencjalizmu - w prozie o tematyce
partyzanckiej (A. Isaković), najbardziej zaś w poezji - różnorodnej
w formach ekspresji (groteska V. Popy, neoklasycyzm M. Pavlovicia).
Wyzwolona wyobraźnia, parafrazy oraz nawiązania do różnych form i wątków
tradycyjnych, a także awangardowość cechowały bujny rozwój prozy w latach
60. i 70. (M. Bulatović, D. Kiš, M. Kovač, B. Pekić, D. Mihajlović,
S. Selenić, V. Stevanović, M. Josić-Višnjić, M. Pavić). Zarówno
tradycyjna proza fabularna, jak i eksperymenty oraz eklektyzm
formalny towarzyszyły podejmowaniu problematyki społecznej i światopoglądowej,
zwłaszcza krytyki komunistycznego totalitaryzmu (coraz wyraźniejszej po 1968 i po
1980; m.in. Mihajlović, Selenić, Kiš). Pokrewne tendencje przejawiły
się w dramacie, szczególnie interesująco w groteskowym
przetworzeniu stereotypów potocznej mowy i obyczaju (utwory A.
Popovicia). Równie intensywny rozwój poezji pozostał w cieniu
zagranicznych sukcesów prozaików i poetów starszego pokolenia (V. Popy, M.
Pavlovicia).
------------------------------------------------------------------------------------------
Biblioteke - zbiór odnośników
Народна
библиотека
Србије -
каталози | COBISSNBS
Biblioteka Matice srpske - COBISS
Универзитетска
библиотека
"Светозар
Марковић",
Београд - COBISS
|
