|
|
|
Wokół projektu  |
|
Zasoby internetowe |
|
Słowenia
Slovenija
- Republika Słowenii - Republika Slovenija
Muzyka
W
lud. muzyce słoweń. są widoczne pokrewieństwa z muz. folklorem
zachodniosłow., a także wpływy muzyki niem. i austr. oraz
lud. muzyki węg.; pieśni odznaczają się bogactwem gatunków i rodzajów:
pieśni obrzędowe, hist., bohatersko-epickie, improwizowane płacze i żale,
pieśni żartobliwe, dziecięce, wojenne (żołnierskie), ballady, męskie
pieśni miłosne; mają one budowę zwrotkową, zwł. pieśni epickie,
formę dwu- lub trzyczęściową, rytmikę taneczną, są utrzymane w prostych
metrach dwu- lub trójmiarowych (niekiedy metrum pięciomiarowe, a także
metra zmienne); melodie są oparte na skalach 7-stopniowych diatonicznych
(najczęściej na skali durowej), w starszych pieśniach są obecne
echa pentatoniki; jest rozpowszechniony śpiew wielogłosowy (3–5 głosów),
częsty jest też dwugłos w tercjach i sekstach, w głosie
basowym występuje burdon; przeważa śpiew sylabiczny; charakterystyczne
są skoki interwałowe (seksta, tryton, septyma); tańce (figurowe,
korowodowe) są często zestawiane w kontrastujące pary
(powolny–szybki; chodzony–skoczny); instrumentarium jest podobne do
instrumentarium zachodniosłow. i węg. (dudy, fletnie Pana,
tamburyny, membranofon gudalo, liczne proste idiofony; typowy zespół:
skrzypce, basy, klarnet, cymbały).
Profesjonalna
muzyka słoweń. rozwija się od XII–XIII w.; w średniowieczu
wiązała się z uprawianiem chorału gregoriańskiego w klasztorach
(Lublana, Stična) i w przykośc. szkołach śpiewaczych; kwitła też
muzyka świecka (pośredniczyli w tym niem. minnesingerzy: O. von
Wolkenstein i U. von Lichtenstein); pierwszymi znanymi kompozytorami
słoweńskimi, działającymi pod koniec XV i w XVI w., gł. w Austrii
i Czechach, byli m.in. J. Slatkonja, M. Globogger (Globokar), a zwł.
I. Gallus (Handl); w okresie reformacji pojawiły się pierwsze słoweń.
kancjonały; w XVII-XVIII w. wzmogły się wpływy muzyki wł.
(wykonania oper wł., działalność dyrygenta G.C. Bonomiego), także
muzyki czes. i austr.; rozwijała się muzyka rel. w stylu
koncertującym; 1701 powstała w Lublanie Academia Philharmonicorum;
ok. 1780 J. Zupan skomponował pierwszą operę słoweń. Belin; 1794 założono
Tow. Filharmoniczne (1816 utworzono przy nim klasę śpiewu, później
szkołę muz.); 1892 otwarto w Lublanie Teatr Słoweński, przy którym
zaczęła działać Opera Słoweńska; w XIX w. pojawił się w muzyce
słoweń. nurt nar.; tworzyli m.in. G. Rihar, M. Vilhar, D. Jenko, B.
Ipavec, F. Gerbič, A. Foerster, w XX w.: R. Savin, A. Lajovic,
E. Adamič, L.M. Škerjanc, B. Arnič, M. Kozina, M. Kogoj, M. Bravničar,
S. Osterc, D. Švara; współcz. kompozytorzy słoweń.: U. Krek, Z. Ciglič,
D. Škerl, A. Lajovic, V. Lovec, J. Matičič, M. Stibilj, A. Srebotnjak,
I. Petrić, D. Božič, V. Globokar.
|
