|
|
|
Wokół projektu  |
|
Zasoby internetowe |
|
Słowenia
Slovenija
- Republika Słowenii - Republika Slovenija
Literatura
Najstarsze
zabytki literatury słoweńskie pochodzą z X w., ale jej właściwe
początki sięgają okresu reformacji (P. Trubar). Wiek XVIII przyniósł
skromny dorobek literacki; grupka pisarzy oświeceniowych (V. Vodnik,
dramaturg i historyk A.T. Linhart) zaczynała tworzenie literatury słoweńskiej
niemal od podstaw. O przyszłości kultury słoweńskiej rozstrzygnęła w znacznym
stopniu skromna ilościowo, lecz bogata formalnie i ideowo
romantyczna twórczość poetycka F. Prešerna, która dała początek
nurtowi liberalno-demokratycznemu, dominującemu w 2 poł. XIX w.;
F. Levstik czerpał z kultury ludowej podstawowe założenia programu
kultury narodowej, J. Jurčič był twórcą słoweńskiej prozy
beletrystycznej, a J. Stritar - popularyzatorem dorobku europejskiego
sentymentalizmu i romantyzmu. Do nich nawiązywała poezja S. Gregorčiča
oraz realistyczna proza I. Tavčara i J. Kersnika. Moderna słoweńska
(I. Cankar, J. Murn, D. Kette), podkreślając postawy buntu niezależnego
artysty, wniosła do literatury słoweńskiej akcenty plebejskie i elementy
krytyki społecznej; z moderny wyłonił się też nurt liryki
neoromantycznej (O. Župančič, A. Gradnik).
W
literaturze międzywojennej początkowo dominował ekspresjonizm (S.
Kosovel, M. Jarc, E. Kocbek, S. Grum), następnie tendencje
neorealistyczne (Prežihov Voranc, J. Kozak, M. Kranjec, C. Kosmač). Oba
te nurty stanowiły podstawę rozwoju współczesnej literatury słoweńskiej,
w której, oprócz tradycyjnych formuł literatury, szczególnie żywotna
była idea eksperymentu artystystycznego, często o skrajnie
intelektualnym charakterze; w latach 50. zaznaczył się wpływ
egzystencjalizmu (idee chrześc. personalizmu w nowelach E. Kocbeka;
także neoekspresjonistyczna liryka D. Zajca i wyraźne nawiązania
do „dramatu absurdu” w dramaturgii); począwszy od poł. lat 60.
przewagę zyskał nurt neoawangardowy, reizm (w poezji T. Šalamun, w prozie
R. Šeligo, w krytyce T. Kermauner), przeciwstawiający się
humanistycznej moralistyce egzystencjalizmu; jednocześnie wielu twórców
słoweńskich stopniowo odchodziło od założeń
intelektualno-doktrynalnych na rzecz literatury jako gry możliwości (D.
Jovanovič w dramacie, D. Jančar w prozie i dramacie),
nasilił się też znacznie nurt krytyki i obrachunków o charakterze
społeczno-politycznym (zwł. w twórczości prozaików różnych
generacji, m.in. B. Hofmana, L. Kovačiča, V. Zupana). W latach 80. wyraźnie
zaznaczyło się zainteresowanie tendencjami postmodernistycznymi, co
przejawiło się zwłaszcza w krytyce, poezji oraz w literackich
próbach młodej generacji (A. Debeljak i in.).
-----------------------------------------------------------------------------------------------
Knjižnica Otona Župančiča - zbiór odnośników
Narodna in univerzitetna knjižnica - Ljubljana
COBISS - Virtual Library of Slovenia (Słoweńska Biblioteka
Wirtualna)
|
