|
|
|
Wokół projektu  |
|
Zasoby internetowe |
| |
|
Kosowo
Kosovo
- Kosova (dawniej: Kosowo-Metochia Kosovo i Metohija)
Okręg w b. Jugosławii, w pd.-zach.
Serbii; pow. 10,9 tys. km2, 2 mln mieszk. (1991), gł. Albańczycy (82%),
Serbowie (10%) i Czarnogórcy. Stol. Prisztina. Obszar górzysty między
Szar Płaniną na pd.-zach. a górami Prokletije i Mokrą Płaniną
na pn.-zach. oraz Kopaonikiem na pn.-wsch.; kotliny: Kosowe Pole i Metochia;
klimat podzwrotnikowy, kontynent.; gł. rz.: Sitnica (dopływ Ibaru), Biały
Drin; ok. 30% pow. pokrywają lasy, gł. dębowe. Podstawą gospodarki
jest rolnictwo i górnictwo; uprawa pszenicy, kukurydzy, konopi,
tytoniu, winorośli, drzew owocowych; hodowla bydła i owiec;
wydobycie węgla brun., rud cynku i ołowiu, chromu, magnezytów,
srebra oraz złota; przemysł spoż., maszyn., chem., włók., hutnictwo
metali nieżel.; rzemiosło artyst. (gł. wyroby ze srebra i złota).
Historia:
W starożytności w rzymska prowincja Illyricum (Iliria). Od VI w.
pod panowaniem Bizancjum, napływ Słowian; następnie (XII w.) w państwie
serbskim; po bitwie na Kosowym Polu (1389) pod władzą Turcji; w XVII w.
napływ Albańczyków.
Od
1918 w Królestwie SHS (od 1929 Jugosławii). Po upadku Jugosławii w
1941 r. przyłączone do Albanii. Od 1945 r. ponownie w Jugosławii
jako terytorium autonomiczne Kosowo i Metochia, a od 1965 r.
jako okręg autonomiczny Kosowo w Serbii. W czasie rozpadu Jugosławii
Albańczycy zażądali niepodległości. W 1990 r. ogłosił ją parlament
Kosowa, co spowodowało zniesienie przez Serbów autonomii okręgu. W 1991
r. Albańczycy w Kosowie w przeprowadzonym przez siebie
referendum opowiedzieli się ponownie za niepodległością, a 1992
wybrali parlament i prezydenta, nie uznanych przez Serbię. Stosunki
między społecznością albańską i serbską ciągle się zaostrzały.
Albańczycy powołali oddziały partyzanckie p.n. Wyzwoleńcza Armia
Kosowa. W lecie 1998 wybuchły walki. Wobec przewagi Serbów rozpoczął
się exodus ludności albańskiej. W październiku 1998 r. zostało
wynegocjowane przez dyplomatę amerykańskiego R. Holbrooke'a i jugosłowiańskiego
prezydenta S. Miloševicia przerwanie walk. Porozumienie nadzorowali
obserwatorzy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
Na przełomie lutego i marca 1999 r. w Rambouillet i Paryżu pod
auspicjami Grupy Kontaktowej (USA, Francja, Niemcy, W. Brytania i Rosja)
trwały rozmowy albańsko-serbskie. Prezydent Milošević odrzucił zgodny
ze stanowiskiem Grupy Kontaktowej projekt porozumienia (autonomia dla
Kosowa w ramach Jugosławii, przejściowo pod nadzorem ok. 30 tys. żołnierzy
NATO). Po załamaniu się rokowań dyplomaty amerykańskiego R.
Holbrooke'a z Miloševiciem NATO rozpoczęło 24 marca 1999 naloty na
cele wojskowe i strategiczne w Jugosławii. W odwecie
Serbowie nasilili wypędzanie Albańczyków. W maju 1999 r. grupa
najbogatszych państw świata i Rosja opracowały porozumienie w sprawie
Kosowa (wycofanie oddziałów jugosłowiańskich, powrót uchodźców albańskich
pod kontrolą międzynarodowych oddziałów wojskowych). 3 czerwca rząd
Jugosławii zaakceptował porozumienie. 10 czerwca 1999 r. Rada Bezpieczeństwa
ONZ przyjęła rezolucję w sprawie Kosowa. Następnego dnia zaczęło
się wycofywanie oddziałów jugosłowiańskich, NATO przerwało naloty, a do
Kosowa weszły pierwsze oddziały sił pokojowych (KFOR). W czerwcu 1999
do Kosowa wróciło kilkaset tysięcy Albańczyków.
|
