dr hab., prof. UJ Dorota Gil

Teksty w wersji on-line

literaturoznawca, specjalistka w zakresie starych literatur słowiańskich, w tym szczególnie literatury i kultury staroserbskiej oraz kultury duchowej Słowian prawosławnych, literatur wieku XIX oraz geopolityki Bałkanów. Uczestniczyła w wielu konferencja międzynarodowych w Polsce, Jugosławii i we Włoszech, wygłaszała referaty w PAN i PAU. Wykładała jako "professore a contratto" na Uniwersytecie w Wenecji pełniąc także funkcję kierownika Katedry Filologii Serbskiej i Chorwackiej. Aktualnie wykładowca w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ i na studiach podyplomowych w Katedrze Europeistyki UJ. 

Książki:

• Serbska hymnografia narodowa, Kraków 1995, ss. 253 

• Prawosławie. Historia. Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005 (ss. 307). 

Oryginalne opublikowane prace twórcze (niektóre dostępne na tej stronie): 

• Wielka Serbska Wędrówka, "Tygodnik Podlaski", nr 9, 1990, s. 1, 7-9

• Velika Seoba - pobeda i  poraz (w:) Seobe i izgnanstva kao tema u jugoslovenskim književnostima. Referati - 20 Medjunarodni naučni sastanak slavista u Vukove dane /11-16.09. 1990 Beograd-Pančevo-Novi Sad-Tršić/,  Beograd 1991, s. 35-40

• Piotr I w serbskiej świadomości narodowej (w:) Mity narodowe w literaturach słowiańskich, Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historycznoliterackie, z. 81, Kraków 1992, s. 103-113.

• Obyczaje Serbów, „Przegląd Prawosławny”, nr 12, 1992, s.5-6.

• Serbskie drukowane zbiory hymnograficzne a tradycja rękopiśmienna (w:) Rękopis a druk. "Najstarsze druki cerkiewnosłowiańskie i ich stosunek do tradycji rękopiśmiennej",  Kraków  1993,  s. 111-118.

• Serbskie obyczaje, "Przegląd Prawosławny", nr 4, 1993, s. 27-29.

• Pomiędzy Serbią a Watykanem, "Przegląd Prawosławny", nr 3, 1994, s. 10-12.

• Literatura staroserbska w służbie ideologii narodowej, Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historycznoliterackie, nr 90, 1995, s.43-47.

• Serbskie odkrywanie Antyku (w:) Symbioza kultur słowiańskich i niesłowiańskich w Europie Środkowej,  pod red. M. Bobrownickiej,  Kraków 1996, s.65-71.

• Mit  "izabranog naroda" u staroj srpskoj književnosti (w:) Srpska književnost i Sveto Pismo. Referati - 26 Medjunarodni naučni sastanak slavista u Vukove dane /9-14.09 1996 Beograd - Manasija, Beograd 1997, s. 97-102.

• Sakralno-polityczny i ludowy aspekt serbskiej poezji liturgicznej (w:) Literatura a liturgia, pod red J. Okonia,  Łódź 1998, s. 124-131.

• Biblia w "Palinodii" Zaharii Kopysteńskiego (w:) Biblia w literaturze i folklorze narodów wschodniosłowiańskich, pod red. R. Łużnego i D. Piwowarskiej, Kraków 1998, s. 79-86.              

• O kierunkach związków  kulturalnych Serbii z "Lešką zemlją" uwag kilka (w:) Studia Slawistyczne, pod red. H. Mieczkowskiej i J. Kornhausera, Kraków 1998, s. 121-127.

• La Slavia Orthodoxa unita e disunita dopo l' Unione di Brest (w:) Unioni, Leghe e Disunioni D' Eurasia (Atti del Congresso Venezia 16-17.04.1997), pod red. L. Calvi, "Letterature di Frontiera", IX, nr 1, 1999, s.81-87.

• Świętosawie a dzisiejsze oblicze kultury duchowej Serbów (w:) Przemiany w świadomości i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku, Kraków 1999, s. 11-48.

• "Za krzyż święty i za wolność złotą" - mistyczno-mitologiczny obraz dziejów narodu w oczach Serbów bośniackich  (w:)  Przemiany w świadomości i kulturze duchowej narodów Jugosławii po 1991 roku,  Kraków 1999, s. 209-223.

• Topos "gore" u srpskoj svetogorskoj književnosti  (w:) Hilandar u osam vekova srpske književnosti, Referati - 28 Medjunarodni Naučni Sastanak Slavista u Vukove Dane /15-20.09. 1998 Beograd - Novi Sad/, Beograd 1999, s. 131-141.

• Izmedju sakralizacije i politizacije istorije i tradicije - sveti vladar Stefan Nemanja (w:) Stefan Nemanja - Sv. Simeon Miroto ivi. Istorija i predanje, Nau ni Skupovi Srpske akademije nauka i umetnosti, knj. XCIV, Odeljenje istorijskih nauka, knj. 26, Beograd 2000, s. 89-94.

• Poljsko-litvansko pravoslavlje i Sveta Gora Atos (w:) Osam vekova Hilandara. Istorija, duhovni ivot, knji evnost, umetnost i arhitektura, Nau ni Skupovi Srpske akademije nauka i umetnosti, knj. XCV, Odeljenje istorijskih nauka, knj. 27, Beograd 2000, s. 101-108 (współautor tekstu A. Naumow).

• Serbskie przymierze z Bogiem (w:) Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy. Materiały z  konferencji 11-14.05.1999, cz. II, Łódź 2000, s. 183-190.

• Państwo - /Naród/ - Kościół i specyfika serbskiej religijno-narodowej koncepcji diarchii  (w:) Język, literatura i kultura Słowian - dawniej i dziś III Litteraria, pod red. B. Zielińskiego, Poznań 2001. Uniwersytet A. Mickiewicza w Poznaniu. Seria Filologia Słowiańska Nr 5., s. 49- 63.

• Croati e Mussulmani nei pi recenti testi della letteratura popolare dei  Serbi bosniaci (w:) Le minoranze come oggetto di satira, a cura di A. Pavan i G. Giraudo. Padova, E.V.A, 2001, I, s. 189-198.

• Średniowieczna hagiografia serbska jako dokument stanu świadomości narodowej (zarys problematyki), "Pamiętnik Słowiański", tom L(2000), Warszawa 2001, s.5 - 26.

• Chorwacki bp J.J.Strossmayer i serbski bp Mihailo wobec dziewiętnastowiecznej idei narodowej i religijnej, "Pamiętnik Słowiański", tom LII (2002), s. 47-56.

• Otačastvo i narodna svest i svest o pripadnosti evropskoj kulturi u hagiografskim delima srednjovekovne srpske knji evnosti (w:) Srpska knji evnost u kontekstu evropske književnosti, 31. Medjunarodni nau ni sastanak slavista u Vukove Dane Beograd 12-17.09.2000, Beograd 2002, s. 59-72.

• Žitije kao psiholo ka novela (na primeru izabranih  ivota srednjovekovnih slovenskih svetaca) (w:) Srpska pripovetka, 31 Medjunarodni nau ni sastanak slavista u Vukove Dane 12-16.09.2001, 31/2, Beograd 2003, s. 5-13.

• Religiozna misao srpskih teologa i istoriozofa XX veka (w:) Z polskich studiów slawistycznych. Seria 10: Literaturoznawstwo. Prace na XIII Międzynarodowy Kongres Slawistów w Lublanie 2003, Warszawa 2003, s. 177-186.

• CZYTAJ - Mediewistyka w służbie ideologii. Dzisiejsza reinterpretacja serbskiej tradycji kulturowej (w:) Współczesne literaturoznawstwo slawistyczne, pod red. L.Suchanka, PAU. Prace Komisji Kultury Słowian, t.III, Kraków 2004, s.23-40.

• Serbia i Serbowie według Vladety Jeroticia (w:) Humanistyka slawistyczna dziś. Nowe spojrzenie i stanowiska. Prace Komisji Kultury Słowian, pod red. L.Suchanka, t.IV, Kraków 2005, s.107-122.

• Historia jako fatum. Dzieje narodu i państwa według współczesnych historiozofów serbskich, "Slavia Meridionalis”, tom V: Obecność historii, 2005, s. 11-30.

• Współczesny serbski leksykon duchowego i kulturowego dziedzictwa, czyli o powrocie do uświęconej tradycji (w:) W poszukiwaniu nowego kanonu. Reinterpretacja tradycji kulturalnej w państwach postjugosłowiańskich po 1995 roku, pod red. Marii Dąbrowskiej-Partyki, Kraków 2005, s. 295-314.

• Kryzys tożsamości: Serbska Cerkiew Prawosławna wobec przemian polityczno-społecznych po 5 października 2000 roku (w:) W poszukiwaniu nowego kanonu. Reinterpretacja tradycji kulturalnej w państwach postjugosłowiańskich po 1995 roku, pod red. Marii Dąbrowskiej-Partyki, Kraków 2005, s. 267-293.

• CZYTAJ zmodyfikowaną wersję jednego z rozdziałów ksiązki Prawosławie. Historia. Naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005, pt. Serbska Cerkiew Prawosławna po "rewolucji pazdziernikowej" w 2000 roku

Oddane do druku:

• Dalla storia dei rapporti della Chiesa Ortodossa Serba con la Chiesa Cattolica nel XIX secolo: il Metropolita di Belgrado Mihailo e mons. J.J.Strossmayer.

• Współczesny testament przodków - czyli o ideologicznych strategiach interpretacyjnych serbskiej tradycji kulturowej (OBTA, Warszawa).                                     

• Izmedju prozelitizma i ekumenizma. Episkop Josip Juraj Strossmayer i Srpska Pravoslavna Crkva.

• Serbscy Boszniacy (Bošnjaci). Pomiędzy fundamentalizmem i dialogiem międzyreligijnym prawosławnych u muzułmanów w Sandžaku.

• Serbska droga do Europy.

• Kultura jako synonim zła w myśli religijnej serbskich historiozofów XX wieku.

Recenzje, przekłady, sprawozdania, ekspertyzy:

• Najstarsze druki cerkiewnosłowiańskie i ich stosunek do tradycji rękopiśmiennej - sprawozdanie z sesji naukowej, "Ruch literacki", R. XXXII, z. 1-2, s. 157-161.

• Mity narodowe w literaturach słowiańskich - sprawozdanie z sesji naukowej, "Pamiętnik Słowiański", 1992, s. 105-112.

• Le letterature dei paesi Slavi: storia e problemi di periodizzazione (Literatury krajów słowiańskich: historia i problemy periodyzacji), pod red. Giovanny Brogi-Berkoff, Milano 1999, ss. 225, "Pamiętnik Słowiański" XLIX, 1999, s. 139-148 (rec. książki).

• Pozorowanie idylli nie ma sensu - wywiad z Branko Čegecem – przekład, "Dekada literacka", nr 1 (31 I 2000), s. 3-4.

• Recepcja dawnych kultur w ideologii XIX i XX wieku - sprawozdanie z konferencji,  "Pamiętnik Słowiański", t.LIII 2003, z.1, s.92-96.

• A.Naumow, Domus divisa. Studia nad literaturą ruską w I. Rzeczypospolitej, „Pamiętnik Słowiański”, t.LIV (54), z.I, 2004, s.123-127 (rec.).

• hasła na temat starszej literatury serbskiej w: 25-tomowa Wielkiej Encyklopedii PWN

• opracowanie fragmentów skryptu poświęconego starszym literaturom słowiańskim (literatura serbska) oraz literaturom wieku XIX (literatura serbska, rosyjska i ukraińska) –  obydwa projekty w realizacji.

• opracowywanie haseł do Leksykonu tradycji serbskich, który jest przygotowywany we   współpracy z prof. Marią Dąbrowską-Partyką (w trakcie realizacji, zakończenie przewidywane na koniec 2006 r.)

• ekspertyza całego księgozbioru rękopisów i druków cyrylickich, zgromadzonych w bibliotece Instytutu Filologii Słowiańskiej w Padwie.

Bośnia i Hercegowina | Chorwacja | Macedonia | Serbia i Czarnogóra | Słowenia